با وجود انتقادات صریح امام، به ویژه برخورد امام در شورا، نمی توان به داشتن برخى ارتباطات خانوادگى میان امام و عمر یا عثمان، براى اعتقاد امام به درستى حکومت آنان استناد کرد. حتى تمجیدهایى که امام از برخى از خلفاء در قیاس با برخى دیگر دارد دلیلى بر پذیرش اصولى آنها از سوى امام نیست.

زمانى که امام دریافت توانایى در افتادن با این حزب را ندارد چرا که همراه ویاری نداشتند، و به مصلحت اسلام نیز نبود تا مبارزه‏ اى را آغاز کند، راه مصالحه در پیش گرفت. امام در چندین مورد بیعت ‏خود با ابوبکر و پذیرفتن او را که به اصطلاح مهاجر و انصار نیز او راپذیرفته بودند، بر اساس ضرورت و حفظ وحدت میان مسلمانان توجیه می‏کرد.

در گذشته، اهل سنت همین را نیز که اهل بیت ‏خود را سزاوارتر از دیگران( یعنى خلفاى نخست)‏ به خلافت می دانستند نمی پذیرفتند، اما اکنون جناح هاى نسبتا روشن اهل سنت قبول دارند که على (ع) صرفا به خاطر وحدت با ابوبکر بیعت کرد در حالى که خود را احق به خلافت می دانست. 

به هر روى زندگى انزوا جویانه امام در آن جامعه، نشان آن است که هم امام و هم خلفاء می دانستند که نمی توانند با دیگرى به نحوى برخورد کنند که به معناى تایید دیدگاه او به ویژه در امر خلافت ‏باشد. در عین حال رفتن به مسجد، و حتى برقرارى روابط خانوادگى نظیر ازدواج عمر با ام کلثوم، امرى معمول بود. این ازدواج به اصرار عمر صورت گرفت و امام  با وجود مخالفت اولیه آن را پذیرفت. کما این که امام همسر ابوبکر، یعنى اسماء بنت عمیس را پس از درگذشت او به عقد خود در آورده و فرزند ابوبکر، یعنى محمد را در خانه خویش تربیت کرد.

آنچه گذشت بخشی از زندگی و عقاید سیاسی امام علی (ع) بود که به اختصار به آن پرداختیم. البته اندیشه ها و زندگی پر بار علی(ع) چیزی نیست که در متن یک پژوهش مختصر بگنجد اما:

آب دریا را اگر نتوان کشید                               هم به قدر تشنگی باید چشید .

پینوشت‏ها:

ابن شعبه حرانی- تحف العقول.

 الامامة و السیاسه، ج 1.

 الامتاع و المؤانسه، ج 3.

  التنبیه و الاشراف.

الغارات، ج 1.

 الکامل فى التاریخ، ج 2.

 المستدرک، ج 3.

 المقنع.

 انساب الاشراف، ج1و 2و5.

بنیاد های علم سیاست،نوشته :دکتر عبد الرحمن عالم.

 تاریخ المدینة المنوره، ج 3.

 تاریخ مختصرالدول.

تفسیرالمنار، ج 8 .

 شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج1و8و 9و13و17و20.

  طبقات الکبرى، ج 8 .

 طه/ 94. 

فصلنامه معرفت شماره 18 .

 کشف المحجمه لثمره المحجمه،نوشته:سید ابن طاووس.

محمد ابن جریر طبری- تاریخ طبری.

مروج الذهب، ج 2.

منتخب کنزالعمال، ج 2.

نثرالدر، ج 1.

نهج البلاغه- نامه28و 53 و خطبه های 3و16و84و125و172و 173 و 216 و217.

نهج السعاده، ج 2.

مطالبی که درچندقسمت به سمع ونظر دوستان رسید حاصل تلاش خانم ریحانه سادات حسینی درجمع آوری مطالبی بود که به عنوان یک کارپژوهشی جهت ارائه به مدرسه تهیه وتنظیم گردیده بود .

بنده با مطالعه این مطلب احساس قصوردرخودوتاحدودی دراطرافیان خودنمودم که بعنوان مدعی محب علی(نه شیعه آنحضرت) هیچ شناخت ومطالعه ای دراین گنجینه بزرگ معرفت که بعدازقرآن کریم مثل ومانندی برای آن متصورنیست نداریم، هرچنددرخصوص قرآن نیزاینگونه است .

باعرض پوزش ازاینکه مطلب ارائه شده ازبنده نبود، به ابرازلطف ونظر دوستان نتوانستم جواب دهم وآنرا به نویسنده واگذارنمودم .