بسم الله الرحمن الرحیم

یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَ إِیَّایَ فَارْهَبُونِ‌ (بقره: 40)

ترجمه: ای بنی اسرائیل، به یاد آرید نعمتهایی که به شما عطا کردم، و به عهد من وفا کنید تا به عهد شما وفا کنم، و تنها از من بر حذر باشید.

از این آیه تا بیش از صد آیه دیگر، خداوند قوم یهود را به عنوان نمادی از گروه­های گوناگون جامعه بشری که مورد الطاف متعدد الهی بوده، و مسلمانان مدینه نیز با آنان آشنایی و مراوده داشته ­اند، مورد خطاب قرار می­دهد. اصطلاح قرآنی «بنی اسرائیل» ناظر به غلبه انتساب این قوم به حضرت یعقوب (علیه السلام) است. اما توجه و اهتمام قرآن به ذکر نام «اسرائیل» نشان­گر اهمیت آن است. «اسرائیل» ترکیبی از دو واژه «أسر» به معنای بنده، و «إیل» به معنای خدا است (مجمع البیان، ج1، ص206). بدین ترتیب اسرائیل در زبان عبری، معادل عبدالله در زبان عربی خواهد بود. و بر این اساس می­توان گفت که شاید یعقوب به پاس مقام شامخ بندگی خدا، بدین امتیاز مفتخر گردیده که نامش در قرآن بارها تکرار گردد. این نام­ گزاری ترویج یکی از الگوهای سبک زندگی دینی هم به­ شمار می ­رود. پس از یک سو قرآن می­ خواهد، نمادها و تفاخرات قومی جوامع بشری را هم به سوی نظام معنایی توحیدی هدایت کند؛ و از سوی دیگر، این معنا را القا می­ کند که اسطوره­ های تاریخی جوامع و امت ­ها نیز باید از میان اسوه­ ها و الگوهای توحیدی و قهرمانان نظام توحیدی برگزیده شوند؛ به­ علاوه همان­ گونه که قرآن بارها این نمادهای توحیدی را در آیات متعدد تکرار کرده است، در جامعه مطلوب اسلامی نیز، باید نمادها و شعارهای توحیدی همواره دارای ظهور و بروز روشن و چشم­گیر اجتماعی باشد. این مهم را می­ توان در مصادیقی همچون فرهنگ نام­ گزاری فرزندان و حتی گروه­ های مختلف اجتماعی، تندیس­ های قرار گرفته در مراکز مهم شهری و اجتماعی، مناسبت­ ها و آئین­ های فرهنگی و اجتماعی، جلوه­ گر نمود.

از عبارت «اوفوا بعهدی اوف بعهدکم» می ­توان دریافت که هرگاه عهد و پیمان الهی در جامعه­ ای مورد توجه بوده و محور فعالیت­ های اجتماعی باشد، آن جامعه حتما سعادت­مند گردیده و سرنوشت و فرجامی نیکو خواهد داشت. این آیه اگرچه ناظر به عهد و پیمان قوم یهود با خدا و همچنین وعده بهشت برای آنان است؛ اما با الغاء خصوصیت می­ توان آن را به تمامی انتظارات خدا از انسان، که فطرتاً آن را می­ یابد، و همچنین به خوشبختی و نیک­ فرجامی در این جهان نیز تسرّی داد. بنابر این، می­توان این موضوع را بیان دیگری از همان رهنمود و قاعده کلی دانست که در آیات پیشین (38 و 39) و هنگام هبوط آدم به او تذکر داده شده است، که اگر می­ خواهد همواره در آرامش و امنیت باشد، باید فقط در مسیر هدایت الهی گام بردارد. نکته دیگری که از این عبارت و عبارت «إیای فارهبون» استفاده می­ شود، تأکید چندین باره قرآن بر آزادی و اختیار انسان در انجام افعال خود می­باشد.