قطع خودسرانه مصرف دارو

یکی ازمعضلات بزرگ سلامتی جامعه ماشروع وقطع خودسرانه مصرف دارومی باشد، که درهردوصورت عوارض فراوانی رامتوجه سلامت جامعه نموده است، که دراین مقال به قطع خودسرانه مصرف دارواشاره می شود .

علل قطع خودسرانه مصرف دارو:

1- توصیه اطرافیان: توصیه اطرافیان  ازجمله پیراپزشکان گرفته تاعطاری هاوافراد معمولی جامعه فردرازادامه مصرف یک داروودرمان تجویزشده توسط پزشک معالج منصرف ودرمواقعی نیزمتاسفانه فرصت درمانی حیاتی راازبیمارگرفته که جبران آن گاهی غیرممکن خواهدبود .

2-کم حوصلگی بیماردرمشاهده علائم تاخیری درمان که می تواندبه علت عدم توضیح وتوجیه کافی بیمارازطرف پزشک معالج بوده ویاکم حوصلگی بیمارباشد .

3-احساس بهبودی سریع علائم بیماری وعدم توجیه بیمارتوسط پزشک درسیروفراینددرمان کامل بیماری .

4- عدم اعتمادکافی بیمار به پزشک معالج، که بعضی اوقات برای یک بیماری مراجعات مکررودرمانهای گوناگون انجام شده ومنجربه بی اعتمادی وتحمیل هزینه ووقت زیادودرمان ناقص بیماری خواهدشد .

5- تشخیص غلط بیماری ودرمانی که بیمارروندبهبودی خودرا احساس نمی کند.

6- عوارض داروی مصرفی ویاواکنش فردبه مصرف آن دارو: پزشک لازم است رنجی را که بیماردرطی دوره مصرف داروباید تحمل نماید، درحین تجویزبه بیمارگوشزد نموده واورا آماده برخورد با این عوارض نمایدوبابروزعوارض ناخواسته، بیمارباید پزشک خودرا درجریان قرارداده تاداروی مشابهی برای ادامه درمان تجویزگردد .

7- هزینه های گزاف ادامه درمان می توانددرافرادی که مشکل مالی دارند، موجب مصرف ناقص ویاقطع مصرف یک داروشود .

عوارض قطع خودسرانه مصرف دارو:   

- قطع خودسرانه ی مصرف آنتی بیوتیک ها و کامل نکردن دوره درمان، علاوه بردرمان ناقص بیماری وبروزمجددآن، می تواندموجب ظهور باکتری های مقاوم در بدن شده، باکتری هایی که نمی توان به راحتی آن ها را از بین بردوبه به آنتی بیوتیک های محدود موجودمقاوم می گردند .

- در برخی موارد دیده شده که افراد خودسرانه داروهای مربوط به کنترل فشار خون رابابهبودی نسبی  کنار می گذارند، که این کار باعث می شود نه تنها بهبودی صورت نگیرد، بلکه فشار خون افزایش یافته و سکته های مغزی وسیع فردرابرای همیشه ازچرخه فعالیت طبیعی خارج ویا موجب مرگ بیمارگردد .

- یک فرددیابتی(مبتلا به قند خون) لازم است تاآخرعمرازداروی کنترل کننده قنداستفاده نماید(البته گاهی دردیابت حاملگی پس اززایمان به تشخیص پزشک معالج نیازبه ادامه مصرف دارونیست) .

بسیاردیده شده که توصیه هایی بنام طب سنتی ویاتجربه عامیانه موجب قطع داروشده وفرددرحالت شوک یا کمابه اورژانس منتقل شده است.

اینکه بسیاری ازموادغذایی ویاگیاهان دارویی  می توانندقندخون راکاهش دهندجای تردید نیست، اماعده ای بدون توجه به نوع وشدت دیابت فرد، دستورات سازگاربا مزاج خودتجویز می نمایند .

پزشک معالج درتوصیه مقدماتی به همه این جوانب توجه وگاهی مدتی بیماررابا این شیوه درمان ولاجرم تجویزداروراشروع نموده، وقطع درمان عواقب سنگینی برای بیماربه همراه خواهدداشت .

- داروهای آرام بخش یکی ازشایعترین مصرف خودسرانه دارویی درکشور ماست که متاسفانه به سادگی نیزچه ازطرف داروخانه هاوچه اقوام ونزدیکان دراختیارافرادقرارمی گیرند وشروع وقطع آن هردوعوارض متعددی را به بیماران تحمیل می نماید .

داروهای آرام بخش وسیع الطیف بوده وهرکدام بسته به نوع وشدت بیماری وشرایط سنی وشغلی واجتماعی وبیماری های زمینه ای همراه بیمار تجویزمی گردند .

قطع خودسرانه وناگهانی داروهای آرام بخش با توجه به میزان ومدت زمان مصرف دارومی تواندخودعلائم متعددی ایجاد که گاهی فردرادچارسندرم قطع مصرف یامحرومیت (withdrawal syndrom)خواهدنمود ودربعضی مواقع این علائم آنقدرشدیداست که نیازبه درمان اورژانسی بیمارخواهدبود .

- بعضی ازافرادجامعه بااطلاع ازعوارض دارو، دیگران را ازمصرف آن دارومنع نموده ویا خودبا اطلاع ازاین عوارض ازادامه درمان امتناع می نمایند واین درحالیست که پزشک معالج با توجه واطلاع کافی ازاین عوارض آنرابرای رسیدن به یک هدف مهمتردرسلامتی فردتجویزنموده است .

- درهمه دنیا داروخانه هابجزداروهای O.T.C(داروهایی که نیازبه تجویزپزشک ندارند)  مجازبه دادن داروی بدون نسخه به بیماران نبوده وحتی تکراردرمان نیزباید بادستورپزشک معالج باشدوبعضی داروهانیزباتوجه به طبقه بندی درمانی توسط پزشکان متخصص یک بیماری قابل تجویزمی باشند .

متاسفانه درکشورمامعمولاپزشک داروسازیا همان مسئول فنی داروخانه حضورونظارت کافی درفرایند نسخه پیچی نداردودرصورت حضورنیزاغلب نقش یک فروشنده سوپرمارکت راایفا می نماید .

بنده اعتقاددارم که حتی درمصرف داروهای O.T.C  نیزحتی المقدوربا یک پزشک  یاحداقل پزشک داروسازمشورت نمایید ، زیراهمین  داروهای به ظاهرساده نیزگاهی دربعضی افرادعوارض دارویی ایجادمی نمایند، که می توان بامشاوره ازداروی مشابه باعوارض کمتر استفاده نمود .