خلاصه مطلب قبلی :

سوال : آیا در بررسی شریعت بایستی تمامی باورهای قبلی را کنار گذاشت یا خیر به عبارت دیگر آیا ذهن را از مفروضات بایستی تخلیه نمود یا مفروضات را بایستی خالص(تنقیح) نمود یا خیر؟

سه پاسخ از سه کارشناس دینی :

1 - آقای مجتهد شبستری :

بایستی پیش فرضها و باورها بازنگری شود و همین راه نجات جهان اسلام در جهان امروز است.

2 - آقای سروش :

ذهن خالی هیچ کاری نمی‌کند و برای شکار حقیقت، ذهن را هر چه تواناتر و غنی تر و مساله دار تر باید ساخت و با ذهن خالی به سراغ شریعت رفتن، حاکم کردن درک‌های عرفی و عامیانه است.

3 - آقای صادق تهرانی :

تخلیه کلی ذهن محال است ولیکن خالص کردن مفروضات امکان‌پذیر است لاکن ما با استفاده از محور و محک مطلق قرآنی، می‌گوئیم پاکسازی مفروضات، بایستی بر مبنای قرآن و سنت قطعیه صورت پذیرد.

پس اگر ذهن خالی، ناممکن باشد، لکن زدودن سقیم و یافتن صحیح بر مبنای تائید قرآنی، امکان پذیر و لازم است.