سوء مصرف مواد (abuse)

استفاده خودسرانه هر نوع دارو یاماده ای که مغایر با الگوی مورد تاییدطب یا عرف عقلا باشد را سوء مصرف می گویند، و این واژه درحال جایگزین شدن با واژه اعتیاد است.

مقارن با سلطنت ناصرالدین شاه وبا حضور همه جانبه انگلیسی ها استعمال تریاک در ایران رسمیت یافت ودر سال 1314 تعدان افرار معتاد به1/5 ملیون رسید وبا تنوع وحشتناک مواد وتغییر شکل مصرف وبا وجود مشکلات اجتمایی- اقتصادی وفرهنگی ،این مسئله امروزه به یک معضل بزرگ جامعه تبدیل شده وهمه خانواده ها در هر موقعیت اجتمایی ازاین بلای عظیم در امان نیستند.

درمطالعه ای که روی افراد معتاد 12تا25 سال انجام شده شیوع مصرف در طول عمر به ترتیب ذیل می باشد :

سیگار(93درصد) ،الکل(92درصد) ،حشیش(64درصد) ،تریاک(حدود 57درصد) ،اکستازی (18درصد) ،هروئین (5/11 درصد) ،ال.اس.دی(8/4درصد) ،وکوکائین(3/2درصد).

بررسی روند کلی مصرف، نگرانی های اساسی را برای جوامع ایجاد کرده که به اهم آن اشاره می شود:

1-تبدیل الگوی مصرف از تریاک به سمت  هروئین وحشیش وآمفتامین ها(محرک ها) .

2- کاهش سن مصرف مواد

3-افزایش مصرف در زنان .

4-افزایش شکل مصرف از تدخین به سمت تزریق وخوردن .

برخی ازعلائم اعتیاد برای پیشگیری، شناسایی، درمان ونظارت بر روند ترک اعتیاد به اجمال به استحضار می رسد:

1-سرخی وگاهی در حد کبودی چشم ها

2-بهت در نگاه وگاهی در موارد مصرف شدید(over dose) اغماء وتشنج.

3-تغییر وضوح کلام ونا مفهوم شدن آن .

4-حرکات نا متعادل وکندی در رفتار(incoordination).

5-ژولیدگی در ظاهر وشوریدگی در ذهن ورفتار.

6-جای تزریق متعدد در عروق اصلی وگاهی غیر اصلی بدن .

7-ترک تحصیل وغیبت ها غیر موجه از کلاس ومحل کار.

8-تغییر ساعت  ومدت طبیعی خواب .

9-کاهش آستانه تحمل وتغییرات خلقی وکاهش انعطاف پذیری با محیط واجتماع.

10-زیاده روی در مصرف ادکلن برای تغییر ومخفی نمودن بوی مواد مصرفی .

11-طولانی شدن استحمام ومدت دستشویی .

12-مفقود شدن مکرراشیاء با ارزش در منزل ومحل کار .

13-بروز توهمات (خطاهای ادراکی) به شکل لمسی ،بینایی وشنوایی .

14-تغییرات عواطف واحساسات نسبت به اطرافیان .

15-تغییر در الگو های اخلا قی ورفتاری در فرد.

16-تغییر نگاه فرد به جرم وبزه در اجتماع.

وجودیک یا چندعلامت در فرد، دلایل متفاوتی غیر از اعتیاد می تواند داشته باشد، وباید با توجه به مجموعه چندعلامت ورصد رفتار های فرد، به این مشکل نیز توجه شود وتشخیص نهایی منوط به تایید آزمایشگاهی وپزشک خواهد بود.

البته در مصرف مواد مختلف تفاوتهایی نیزدرعلائم دیده می شود ویا بعضی از نشانه های ذکر شده نتیجه قطع مصرف، مصرف زیاد ویا مصرف طولانی مدت مواد خواهد بود.

درضمن شای نبات زیاد، مصرف محدود ترشی، رفیق بد وژغال خوب ویا پیدا کردن آلات جرم در جیب وبغل تشخیص را مسجل خواهد نمود، البته اگر طرف باززیرش نزنه، چون قدرت انکار در این افراد بسیار تقویت شده است.