در کتاب وسائل الشیعه، که مهمترین جامع روایی پیروان اهل­ بیت محسوب می­شود، مجموعه ای از روایات با عنوان «باب وجوب حسن الظن بالله» گردآوری شده، که همین عنوان خودش کلی حرف دارد و شاید بتوان آن را استنباط فقهی مرحوم شیخ حر عاملی و بسیاری از فقها دانست. در این مجموعه، روایتی از پیامبر گرامی اسلام ذکر شده که بر اساس آن: خدای متعال چون کریم است حیا می کند که بنده ای را که به او حسن ظن داشته و امید به رحمت او داشته، ناامید و دست خالی برگرداند.

در طول عمر انسان، شبها و روزهایی می آید که شاید بهتر باشد تفلسف و استدلال و بافتن را کنار بگذارد و با خدای خودش خودمانی تر باشد. و چرا این گونه نباشد حال آن که پیامبر رحمت، بیشتر اهل بهشت را خوش باوران و امیدواران دانسته است (کنزالعمال، ج 14، ح 38283). البته امیدواری به لطف خدا و حسن ظن به او هم معنای خودش را دارد و نمی توان آن را در چارچوب بعضی از قرائت­های غالیانه معنا کرد. هر چند خود اهل بیت حسن ظن به خدا را معنا کرده اند و از منظر ایشان، معنایش آن است که جز به خدا امید نداشته باشی و جز از گناه خود نهراسی (وسائل، ج15، ص230).

امشب هم که شب عرفه است، از همان شبهایی است که اگر حواسمان را جمع کنیم می­تواند لطف و رحمت زیادی را از جانب خدا برای ما به ارمغان آورد. از غروب شب عرفه تا غروب روز عرفه، زمان بسیار مغتنمی است که در آموزه­ های روایی اهل بیت توجه عجیبی را به خود معطوف داشته است. از آن لحظاتی است که خدا شش دانگ حواس و فکر بنده خود را طلبیده و برای بخشش او و برآوردن حاجات او دنبال بهانه می گردد. در روایات، روز عرفه روز دعا و درخواست معرفی شده و این حکایت از امام سجاد معروف است که روز عرفه وقتی سائلی را دید که دست به سوی مردم دراز کرده فرمود: وای بر تو ! در چنین روزی از غیر خدا حاجت می طلبی ... .

خلاصه این که در این شب و روز چشم ها را باید شست و جور دیگر باید به رابطه خود و خدا بنگریم. اگر هم در روایات بر زیارت امام حسین (علیه السلام) در لحظات حساس مانند شب قدر، عید فطر، عید قربان و عید غدیر تأکید شده، به خاطر الگوسازی است تا جامعه اسلامی بکوشد خود را همانند حسین، فانی فی الله سازد و همچون او عبودیت را معنا کند. و از همین قبیل است روایتی که می گوید در روز عرفه، خدا پیش از آن که به حاجیان در عرفات نظر کند به زایران حرم حسینی نظر می کند.

و اما از آداب دعا آن است که بخل نورزیم و غیر خود را در محضر الهی فراموش نکنیم. از امام باقر روایت شده است که سریعترین دعا برای اجابت، دعایی است که مؤمنی در حق برادر مومن خود می کند و از خدا برای او طلب خیر می کند. و البته خدای مهربان چنان کریم است که هرگاه چنین دعا کردی علاوه بر استجابت آن دعا، دو برابر آن در حق خودت اجابت خواهد شد.

پس بیایید در این شب رحمت به سوی آن کریم برویم و دیگران را هم فراموش نکنیم.