موانع بصیرت یابی

هر کاری و امری، بدون استثناء دارای موانعی است. و انسان را در رسیدن به آن هدف اصلی و نهائی دچار مشکل می کند. دست یابی به بصیرت نیز یه این سادگی و راحتی نیست. بالطبع موانعی به همراه دارد. یکی از موانع بصیرت، «حبّ و بغض» است. حب و بغض به هر چی و به هر کی. فرق ندارد آن شیئ باشد یا شخص، این دوستی و علاقه یا کینه و دشمنی، از روی عقل باشد یا احساس، نتیجه یکی است، همان عدم دست یابی به بصیرت و آگاهی! جهت رسیدن به بصیرت واقعی کنار گذاشتن بغض ضروری است. چراکه «حبّ الشی یعمی و یصم» یعنی علاقه به یک چیز، آدمی را کور و کر می کند. آدم کور و کر هم هیچ وقت به بصیرت دست نخواهد یافت. با کینه و حسد، دوز و کلک و دغل، حرص و طمع، پست و مقام، کبر و غرور، کذب و ریا و... خلاصه با «زر و زور و تزویر» که نمی توان بصیر شد و مدال و نشان بصیرت گرفت. حب و بغض هر دو نور عقل را خاموش می کند

وقتی انسان نسبت به یک شخص یا امر و پدیده ای مطلق نگریست، کوتاه نیامد و نسبت به آن هیچ احتمال اشتباه و خطا نداد، قطعاً در مخالفت یا طرفداری نیز کورکورانه و بی تأمل و بی تعقل عمل خواهد کرد و این در تضاد با بصیرت و بصیرت یابی است.

امام خمینی در بیانی می فرمایند: «نظرى که حبّ باشد به یک جریانى، یا بغض باشد به یک جریانى، این نظر نمى‏تواند یک نظر سالم باشد؛ حُبُّ الشَی‏ءِ یُعمِى و یُصِمُّ. بغض هم همین طور است؛ نور عقل را خاموش مى‏کند. حبّ مفرط به یک روشى اسباب این مى‏شود که خود آن کسى که حبّ دارد توجهى به این ندارد که از مبدأ حبّ دارد این مطلب صادر مى‏شود و این مطلب حق نیست؛ مطلبى است که از راه حبّ است. و خواه یا ناخواه این نظر، نظر صائب نیست... اگر نظر از راه حب شد، همیشه دنبال این مى‏رود که آن مطلبى را که مربوط به آن روشى است که‏ دوست دارد، ثابت کند، و لو اینکه خلاف باشد، خلاف اخلاق باشد، خلاف منطق باشد. آنى هم که بغض به یک روشى دارد نظرش نظر سالم نیست، آن هم دنبال این است که آن طرفى که مورد بغض اوست و آن روشى را که نمى‏پسندد، با هر توجیهى که باشد، آن را تصحیح کند. و لهذا مى‏بینید دو طایفه‏اى که یکیشان این را خوب مى‏دانند و دوست مى‏دارند و یک طایفه این را بد مى‏دانند و دشمن مى‏دانند، و لو مخالف با عقل باشد، و لو مخالف با منطق باشد، مى‏پذیرند و تأیید مى‏کنند... براى اثبات حق و ابطال باطل اگر انسان گرفتار بشود به عصبانیت و عرض مى‏کنم غیظ و غضب کردن، نه مى‏تواند حق را به دست بیاورد؛ و نه مى‏تواند باطل‏ را ردش کند.»[1]