موضوع: نقد پذیر بودن مربی ومتربی

سوره ی بقره- آیه ی30

وَإِذْ قَالَ رَ‌بُّکَ لِلْمَلَائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْ‌ضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَن یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ.

وچون پروردگار تو به فرشتگان گفت: «من در زمین جانشینى خواهم گماشت»، [فرشتگان‌] گفتند: «آیا درآن کسى را مى‌گمارى که درآن فساد انگیزد وخون ها بریزد؟ وحال آن که ما باستایش تو، [تو را] تنزیه مى‌کنیم و به تقدیست مى‌پردازیم.» فرمود: «من چیزى مى‌دانم که شما نمى‌دانید.»

نکته ها:

1- درآیه ی بالا برخورد خداوند باگروهی ازملائکه ی منتقد، می تواند الگوی خوبی برای همه ی ما – به ویژه والدین، مربیان، مدیران ومسؤولان – در برخورد بامنتقدان باشد.

2- کسی که چیزی رانقد می کند بایدحداقل، اطلاعات مختصری درباره ی موضوع مورد نقد داشته باشد؛ همچنان که گویا ملائکه اطلاعاتی ازجنس انسان داشته اند. به نظر می رسد یا آن ها زندگی گونه ای از انسان را تجربه کرده بودند که اهل فساد وخونریزی بوده و یا براساس علمی که خداوند به مقتضای خلقت شان به آن ها داده، آینده ی انسان را پیش بینی می کردند.

3- رفتار والدین ومربیان باید به گونه ای باشد که فرزندان ومتربیان جرأت انتقاد داشته باشند و بتوانند باخیال آسوده و با رعایت ادب واحترام انتقاد خود رامطرح نمایند. بنابراین انتقادکردن مهارتی است که باید باشجاعت، تخصص، آگاهی وادب همراه باشد. آموزش این مهارت به عهده ی اولیا و مربیان است.

4- ممکن است مربی به اقتضای سن، اطلاعات، دانش وتجربه ازمتربی ممتازتر باشد، اما:

الف) نباید این امتیازات او را مغرور گرداند.

ب) باید در برخورد بامتربی سعه ی صدر داشته باشد وصبوری نماید.

پ) ممکن است انتقاد متربی وارد نباشد یاپیش پا افتاده باشد. شایسته است مربی از برخورد خشن وتمسخر آمیز با متربی پرهیز نماید.

ت) درمورد موضوع مورد انتقاد، بامتربی صحبت کند. مطلب را درحد فهم وگیرایی او توضیح دهد ویا اگر قابل توضیح نیست، متربی را به شکلی قانع کند. شایسته نیست او را بارفتار تند، ازخود براند.

ث) با اجازه دادن به متربی برای طرح انتقاد خود، او را فردی شجاع و آزاداندیش بار بیاورد. ایجاد خط قرمزهای بی مورد برای انتقاد، متربی را ترسو و مصلح اندیش بار می آورد.

ج) اطاعت منطقی و آگاهانه را – درعین شجاعت و آزاد اندیشی – به او بیاموزد.

چ) او را در برخورد بامنتقد طوری تربیت کند که جایگاه منتقد در نزد او و رفتارش بامنتقد پس از انتقاد تغییر نکند.

5- ممکن است درخانه یامدرسه و یا اداره، شبیه کاری که ملائکه با آدم کردند، توسط دیگران هم صورت بگیرد؛ مخصوصاً اگر پای منافعی درمیان باشد. بنابراین مدیران، والدین ومربیان بایدفرق خیرخواهی باحسادت، سعایت وسخن چینی را درک کنند و یکی را به پای دیگری نگذارند.

6- همه ی آنچه راکه درباره ی رفتار مربی بامتربی گفته شد (ونیز موارد وموضوع های دیگر که مربوط به این بحث نمی شود)، زمانی محقق می شودکه مربی خودش:

    - به این رفتارها اعتقاد ویقین داشته باشد.

    - عامل آن ها باشد.

    - تمرین وممارست کرده باشد.

    - تمام رفتارهای موردنظر در او نهادینه شده باشد.

    - توصیه هایش ازسر ظاهرسازی نباشد.

در غیر این صورت حرف وعمل مربی متفاوت خواهد بود واین دوگانگی روزی آشکار خواهدشد. تا اولیا و مربیان خود مهارت نقدپذیری را نیاموزند و به آن عمل نکنند نمی توانند آن را به فرزندان و متربیان خود بیاموزند.