سفارش تبلیغ
صبا ویژن

همچنان که می دانید زمانی دو سیستم اقتصاد در کنار هم و البته رقیب هم بر اقتصاد دنیا حکومت می کردند؛ یکی سیستم اقتصادی سوسیالیستی و دیگری سیستم سرمایه داری. سیستم سوسیالیستی به دلیل نقص ها و ناکارآمدی های آشکاری که داشت، شکست خورد و امروز فقط سیستم سرمایه داری است که یکه تاز میدان شده. البته در این میان برخی از فقای شیعه مدعی سیستم اقتصادی اسلامی هستند و نوشته هایی هم در این زمینه از آن ها به جا مانده، اما عملاً هیچ مبنای تئوریک علمی و طرح عملی قابل اجرا ارائه نکرده اند.

اسلام مانند همه ی ادیان دیگر هیچ سیستم و ساختاری را برای هیچ مسئله و موضوعی پیش بینی و پیشنهاد نکرده و تأسیس هر سیستمی را به مقتضای شرایط زندگی در هر عصر، به خود انسان واگذار کرده است، اما اگر بخواهیم چهارچوبی را برای درانداختن یک اقتصاد سالم از دین بگیریم، بی شک به مبانی زیر می رسیم:

- استفاده ی بهینه از نعمت های الهی

- پرهیز از اسراف و تبذیر

- جلوگیری از انباشت ثروت در یک جا و توزیع عادلانه ی ثروت و امکانات

- نفی فاصله ی طبقاتی

- پیشگیری از فقر

- اخلاق مدار بودن اقتصاد

- حرمت قائل شدن برای ربا

نظام سرمایه داری – صرف نظر از مزایایی که دارد – دچار چالش های جدی در مورد توزیع ثروت و امکانات، فاصله ی طبقاتی و نیز دوری از اخلاق اقتصادی است که می رود آن را به لبه ی پرتگاه افول بکشاند. بی شک این نکات چیزی نیست که از نظر سرمایه داران و نظریه پردازان اقتصادی دنیا دور مانده باشد. سرمایه و سرمایه دار جزء لاینفک اقتصاد است و اگر قرار باشد این دو همچنان در کنار هم باشند، باید خود را با زمانه ای همراه سازند که مفاهیمی مانند عدالت، رفع تبعیض و کم شدن فاصله ی طبقات اجتماعی و اقتصادی جایگاهش را روز به روز بازتر می کند. از سوی دیگر تجربه نشان داده سیستم های موجود در غرب از جمله؛ سیستم اقتصادی سرمایه داری و سیستم سیاسی دموکراسی زمینه های ترمیم پذیری خوبی دارند. وجود این زمینه به علاوه ی تجربه های گذشته و دوری این سیستم ها از فضاهای ایدئولوژیک، آن ها را قادر می سازد برای بقای خود، به بازسازی تدریجی روی بیاورند.

بی شک می توان گفت اگر قرار باشد روزی یک سیستم اقتصادی با مبانی دینی و انسانی در دنیا حاکم شود، از سوی غرب خواهد بود نه مسلمانان؛ همچنان که جوامع امروزشان به لحاظ حاکمیت مبانی انسانی و اخلاقی و قانونی، چیزی است که نسبت به کشورهای اسلامی به سفارش های دینی نزدیک تر است.

 

(28 آبانماه 97)




تاریخ : جمعه 97/9/23 | 12:26 عصر | نویسنده : سیدحسن حسینی | نظر