ثواب «پفک» خیر اموات!

تغییر و تحول، پیشرفت و اصلاح و... اگر روی اصول و قائده باشد، در همه امور تا حدودی خوب و قابل قبول است! حتی در آداب و رسوم اجتماعی و فرهنگی و دینی مثل خیرات برای اموات در شبها و روزهای ویژه، به خصوص شبهای جمعه و قدر و ایام محرم و... اما بعضی وقتها تغییر و تحول به گونه ای است که واقعاً تعجب آور و غیرمتعارف و حتی مشمئزکننده است.

در گذشته عرف بر این بوده که برای اموات معمولاً حلوا و خرما بیشتر، و گاه نقلهای بیدمشکی سنتی بین مردم پخش می کردند؛ اما الآن چی؟ منزل ما نزدیک مسجد است، خود توفیق حضور ندارم، ولی خانواده دائم الحضورند! شب 19 و 21 و اوج آن در 23 رمضان، هنگام افطار و سحری خانواده حضور داشتند و هنگام برگشت با دستانی پر می آمدند؛ دقت کنید شب 23 رمضان! یک پرس غذا به همراه؛ کیک و ساندیس، شیرینی، بیسکوییت، شکلات! وارد خانه شدند! خبری از خرما و حلوا نبود!

پرسیدم دخترم! اینها چیه؟ گفت مردم برای خیرات پخش می کردند! گفتم آخه اینها چیه؟ مگه جشن و میلاده؟ خندید و گفت: بابا تازه یه چیز دیگه هم پخش می کردند که اولاً به من نرسید، دوماً خجالت کشیدم برم بردارم! اگر بگم خندت میگیره! گفتم چی؟ گفت: بابا باور کن یکی از خانمها پفک پخش می کرد!!!!!!!!!!!!!!

اللهم اجعل عواقب امورِنا خیرا

گزارشی از سفر به کشور بوسنی؛ اورشلیم اروپا(10)؛ آخرین!

برداشتها و نکته هایی از آداب و رسوم و فرهنگ مردم بوسنی

آنچه ارائه می شود، به نظرم نکات پر اهمیتی است که از این سفر به دست آمده و از زبان دوستان همسفر یاد گرفته و شنیده ام.

ـ صوفیان بوسنی با این که به لحاظ فقهی حنفی مسلکند، ولی به شیعیان بسیار نزدیک هستند و طریقت های نقشبندی و رفاعی در این کشور فعال و تأثیرگذارند. آنها هیچگاه شیعه ستیز نبوده اند بلکه همواره به دلیل همین نگرش صوفیانه و نیز برخی از تقارب های عقیدتی، شیعیان را در میان خود پذیرفته اند.

ـ بیشترین اسم زن های بوسنی، فاطمه است و حتی در بعضی خانواده ها چندین نام فاطمه وجود دارد. بوسنیایی ها معتقدند جایی که چهار فاطمه باشد مبارک است.

ـ مردم بوسنی ارادت خاصی به شعرای ایرانی دارند؛ تا جایی که آنها را شیخ سعدی، شیخ حافظ و حضرت مولانا خطاب می کنند. اطلاق لفظ شیخ در جامعه بوسنی، دلالت بر جایگاه و شأن ویژه ای دارد. به همین دلیل زبان فارسی به خانقا ‎ه ها و زندگی روزمره مردم نیز راه‎ یافته است. در حال حاضر هنوز صدها لغت فارسی اصیل در زبان بوسنیایی (و حتی زبان صربی و کرواتی) به‎کار می رود.

ـ مسلمانان بوسنی در یک قرن اخیر فشارها و سرکوب های متعددی را که از سوی نظام سوسیالیستی یوگسلاوی سابق تحمل کردند. آنها با رهبری افرادی همچون علی عزت بگوویچ، عمر بهمن، عصمت قاسم و حسین ژیون راه خود را برای نیل به استقلال ادامه دادند. علی عزت از سالهای جنگ جهانی دوم گرایشات اسلامی داشت. وی در رشته حقوق درس خوانده بود و به وکالت مشغول بود. بگوویچ در دوره تیتو و پس از آن چند‎بار به جرم فعالیت های سیاسی زندانی گشت. او در سال 1983م و به هنگام بازگشت از ایران در فرودگاه دستگیر شد؛ بگوویچ که برای شرکت در مراسم دهه فجر به ایران آمده بود به اتهام بنیان گذاشتن حکومتی شبیه به جمهوری اسلامی ایران، به 14 سال زندان محکوم شد. اما دیری نپایید که در سال 88 میلادی از زندان آزاد شد و به تشکیل حزب اقدام دموکراتیک مبادرت کرد.

فرهنگ ،آداب و رسوم

ـ دیده بوسی در بوسنی با دو بار صورت گذاشتن بر صورت هم(راست بعد چپ) انجام می گیرد، نه مثل ایران، سه بار! چرا که معتقدند سه بار در فرهنگ ما نشانه تثلیث مسیحیت است و ما مسلمانیم نباید مشتبه نشود.

ـ برعکس ما ایرانی ها، به غریبه ها حساس نیستند و هرگز آدم احساس غربت نمی کند.

ـ جالب آن که خانم ها بعدار ازدواج فامیل شوهر را انتخاب می کنند.

ـ مسلمانان بوسنی در عزا و ماتم لباس مشکی نمی پوشند، بلکه بر عکس این مسیحی ها هستند که لباس مشکی می پوشند. همچنین شمع روشن نمی کنند، آن را کار مسیحیت می دانند. گریه و زاری و... بر مرده را بد دانسته و صرف اندوه را کفایت می دانند.

ـ مردم پاک و نجیب و ساده ای هستند. به کسی کار ندارند. اهل تعارف نیستند اگر چیزی را تعارف کردند حقیقی است. نه چیزی را تحمیل می کنند و نه تحمیل می پذیرند.

ـ قانونمند و تابع قوانین و نظم و انضباط هستند.

ـ یک عیب کلی دارند! متأسفانه اهل سیگارند، حتی در مدارس، زن و مرد.

ـ مساجد بسیار تمیز و مرتب و با نماز 5 وعده ای با انبوهی از جمعیت و نماز جماعت از نشانه های مسلمانان این کشور است. معمولاً قبل از نماز جماعت مردم نافله می خوانند و پس از نماز توسط امام جماعت دعای دسته جمعی خوانده می شود و تسبیحات و ذکر گفته می شود. در بعضی از مساجد پس از نماز ظهر، یک جزء و گاه بیشتر ختم قرآن دارند. هنگام ورود به مسجد تا خروج از آن، کسی حرف نمی زند و سکوت عجیبی در مساجد حاکم است. در بین نماز بلند نشده و مسجد را ترک نمی کنند. سکوت در مساجد هوای معنوی خاصی به این مکان مقدس می دهد.

ـ در خریدها از جمله در مغازه ها و داروخانه ها نزدیک به باجه پرداخت یا خرید، خطی مشخص است که افراد به نوبت بتوانند حساب کرده یا خرید کنند. سعی می کنند در این مواقع تجمع نکنند.

نمادهای شیعی و مذهبی

ـ اهل سنت آنجا شدیداً محب اهل بیت علیهم السلام اند. سادات مورد علاقه اینها هستند و نوعی نگاه تقدس آمیز به آنها وجود دارد.

ـ در بسیاری از تکایا و حتی مساجد اسامی امامان شیعه و خلفا را نوشته اند. در تکیه ای نوشته بودند: «صل علی محمد و آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و آل ابراهیم.» همچنین این حدیث: «مثل اهل بیت کمثل سفینه نوح من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق.»

ـ دراویش الهیات عرفانی دارند. به اولیا معتقدند و امامان شیعه را اولیا می دانند. عشق وافری به امام خمینی و رهبر معظم انقلاب دارند.

ـ معتقدند: دنیا برای اهل کسا و پنج تن آل عبا خلق شده و آنها رمز حیات اند. در دعاها استمداد دارند از جمله استمدادیه ای منسوب به امام سجاد(ع)

ـ در میدان سبیل یک سقاخانه زیبا وجود دارد و در مساجد هم هست که مردم به یاد لب های تشنه امام حسین(ع) آب بنوشند و...

گزارشی از سفر به کشور بوسنی؛ اورشلیم اروپا(9)

دوشنبه 2/9/94

دوشنبه دوم آذر 94 در سارایوو هستیم. یک دیدار علمی دیگر؛ ساعت 10 صبح موسسه علمی پژوهشی ابن سینا که وابسته به کشورمان ایران است. این موسسه حدود 20 سال سابقه دارد و در شبه جزیره بالکان به عنوان مرکز مطالعات علمی کاملاً شناخته شده است. برگزاری همایش ها، جلسات گفتگو، چاپ آثار علمی و نشر مجلات پژوهشی بخش کوچکی از کارهای این موسسه است. جالب آن که این موسسه به عنوان یک موسسه علمی کارکرده و مقبول علما و بزرگان و روشنفکران بوسنی نیز می باشد. مسئولین موسسه بیش از دو ساعت در مورد فعالیت های حوزه خود گزارش داده و به سوالات پاسخ دادند. آن چه از صحبت های دوستان می شد برداشت کرد، این بود که:

با توجه به گرایش جامعه اسلامی بوسنی به عرفان و تصوف، باید از این فرصت استفاده کرد و به رشد و تقویت عرفان و تصوف در این کشور کمک نمود. بهترین راه برای تبلیغ شیعه همین راه است و محبت اهل بیت. این نظر در اصل عملی ساختن این دیدگاه «هانری کربن» نیز است که گفته: عرفان در غیر تشیع نمی تواند رشد کند. بر این اساس اگر الهیات عرفانی در بوسنی و یا هر کشور افریقایی رشد کند، به یک معنا مساوی با رشد تشیع و به تعبیر دیگر حتی اسلام انقلابی است. زیرا الهیات عرفانی بر خلاف الهیات وهابیت معتقد به شریعت سهله و سمحه و وفادار به تسامح و تحمل دیگر مذاهب است، و برخلاف جریان بنیادگرایی و سلفی گری که واکنشی در برابر مدرنیته شمرده می شود و شدیداً سختگیر و خشن است و در برابر دیگر مسلمانان به خشونت متوسل می گردد؛ همانطور که امروزه نیز با آن مواجه هستیم، وهابیت واکنشی در برابر اسلام انقلابی و سیاسی است و هرجا که وهابیت ریشه می دواند، ضدیت با تشیع و اختلاف میان مسلمانان نیز افزایش می یابد؛ بنابرین باید توجه داشت که ترویج اسلام انقلابی یا تشیع موجب حساسیت، رشد و واکنش بنیادگرایی و سلفی گری خواهد شد.

پس بهترین راهبرد برای مقابله با افراطی گری و ضدیت وهابیت در جهان اسلام، پرچم اهل بیت و عرفان و نزدیکی و همکاری و همیاری تصوف.

و روز آخر ساعت پنج به سمت فرودگاه حرکت کردیم. ساعت ده شب در ترکیه بودیم و روز سه شنبه ساعت 12 پروازمان به سوی تهران بود.

گزارشی از سفر به کشور بوسنی؛ اورشلیم اروپا(8)

شنبه 30/8/94؛ شهر کاکان و...

شنبه و یک شنبه با این که روز تعطیلی کشور بوسنی است، اما همراه با جمع همسفران، مشتاق­تر از روزهای پیشین به منطقه و شهر کاکان حرکت کردیم. جایی که در دوران جنگ بوسنی، مرکز آموزش نظامی مبارزان بوده است. از نیروهای قرارگاه رمضان و سپاه قدس ایران گرفته تا... یادبودی از یک شهید ایرانی هم در ورودی شهر به چشم می­خورد؛ شهید رسول حیدری، اهل ملایر که در همان ورودی شهر (19 خرداد 1372 ش) به شهادت می­رسد. بعداز فاتحه و گرامی­داشت این شهید عزیز ادامه حرکت داده و در مسیر به روستای «آمیچی» رفته و بر مزار شهدای 160 نفره آن فاتحه خواندیم. شهدایی که 16 آوریل1993م به دست کرواتها به صورت جمعی و در یک ساعت و روز کشته شده بودند.

سپس به شهر «یائیتسه» هم سری زدیم. شهر زیبایی است. نماز ظهر و عصر را در شهر «تراونیک» خواندیم. شهری که معروف به شهر وزراء است، چرا که بیشتر وزرای کشور از دیارند. این شهر قدیمی و از قدمت بالایی برخوردار است. دارای آبشار دیدنی و جنگل های انبوه و پر از مناظر طبیعی. مدرسه اسلامی ابراهیم پاشا در این شهر است که به سال 1706 م. تاسیس شده است. در دوران کمونیست ها بستهشده و تبدیل به... اما الان حدود بیست سالی است که مجدداً فعال شده و حدود 350 دانش­آموز دختر و پسر به صورت شبانه روزی در حال تحصیل هستند؛ ترکیبی از دروس دبیرستانی و علوم اسلامی.

یکشنبه 1/9/94

ساعت 5/8 صبح از محل اسکان به سمت سارایو حرکت کردیم. هوا برفی بود. همه جا سفیدپوش! دراین روز تنها قصد دوستان بازدید از فروشگاه­ها و احیاناً خرید اندک بود. بعد از خرید به سمت پاساژ معروف سارایوو رفتیم و بعداز نهار و نماز، دوباره ادامه خرید و... سرانجام برای نماز مغرب و عشاء به مسجد خسرو بیگ رفته و مقداری با امام جماعت مسجد «حافظ منصور مالکیج» هم سخن شدیم. وی می­گفت که در دوره کمونیسم ها تنها به یک مسجد و یک مدرسه اجازه فعالیت داده بودند و آن هم برای این بود که تیتو به غرب اعلام کند که در کشور آزادی وجود دارد. اما عملاً به کسانی که دروس اسلامی می­خواندند به اندازه یک دیپلم اجازه فعالیت­های اجتماعی داده نمی­شد و حرمت و احترامی نداشتند. حتی اجازه تحصیل در دانشگاه نداشتند. اما بعداز فروپاشی یوگوسلاوی و استقلال بوسنی، وضعیت مذهب و فعالیت­های دینی بهتر شده است. از او سؤال شد: آیا روحانیون بوسنی به ترکیه بیشتر گرایش دارند یا به الازهر؟ گفت گرایش به هر دو در میان مسلمانان و عالمان بوسنی وجود دارد، گاهی به این و گاه به آن و حتی گاهی به ایران نیز گرایش دارند. وی اظهار داشت: بارها در دوره نوجوانی و جوانی به ایران آمده بود و حتی او خودش چند سرود از جمله شعر مولوی «کجایید ای شهیدان خدای» را در بوسنی خوانده بود و مقداری از آن سرود را برای ما خواند و از ایران به نیکی یاد کرد. وی بعداز گفتگو، برای خروج از مسجد لباس معمولی پوشید و لباس روحانیت را در همانجا گذاشت.

نکته قابل توجه در معماری و شهرسازی و فرهنگ بوسنی، نفوذ پانصد ساله حکومت عثمانی در آنجاست. به این جهت فرهنگ و معماری بوسنی از تفکر عثمانی تاثیر پذیرفته و وقتی در مناطق قدیمی شهرهای این کشور قدم می زنی، احساس می کنی که در ترکیه و خیابان های استانبول در حال قدم زدن هستی.

علاوه بر جلوه های آثار و معماری عثمانی، نشانه های زیادی از معماری و فرهنگ اتریش نیز در بوسنی، به ویژه سارایوو دیده می شود. این نشان از آن دارد که پس از عثمانیان، اتریش هنگری بود که بوسنی را در اختیار داشته است. لذا فرهنگ بوسنی عملاً تحت تاثیر این دو فرهنگ قرار گرفته است. به طوری که در وسط بازار قدیمی و سنتی سارایوو در منطقه «سبیل» که سقاخانه ای شبیه به سقاخانه های ایرانی در آن قرار دارد، در نگاه اول مثل این که شهر به دو بخش تقسیم شده است؛ این دوگانگی فرهنگی و معماری در وسط بازار و در کف خیابان کاملاً مشهود است؛ بخش شرقی آن با معماری عثمانی و غربی با فرهنگ و معماری اتریشی. تمدن عثمانی در این کشور مسجد، کتابخانه و حمام ساخته و حکومت اتریش نیز جاده، خیابان، راه آهن و اولین مونوریل را در شهر سارایوو تاسیس کرده است. در حال حاضر نیز ارتباط علمی و فرهنگی خوبی بین اتریش و بوسنی وجود دارد. به طوری که امروزه هر فرد بوسنیایی می­تواند آزادانه به اتریش برود و در آنجا رایگان تحصیل کند.

یکی از مکان های دیدینی بوسنی محل تروز ولیعهد اتریش در منطقه «سبیل» است که موجب آغاز جنگ جهانی اول گردید و... در این مکان هنوز یادبودی برای آن جریان وجود دارد.

گزارشی از سفر به کشور بوسنی؛ اورشلیم اروپا(7)

روز جمعه، 30 آبان، در سارایوو

روز جمعه 30 آبان، پس از صبحانه، به اتفاق جناب آقای زارعان، مدیر مجموعه مدارس اسلامی(از مهد تا دبیرستان) سارایوو که محل اسکان ما ه در یکی از خواگاه های آنجا بود، به دیدار دانش­ آموزان و آموزگاران رفتیم. پس از دیدار از بخش­های مختلف و کلاس ها و دانش­ آموزان، در جلسه مسئولین و معلمان شرکت کرده و هر یک از مدیران ضمن توضیح درباره وضعیت مدارس به پرسش­های همسفران پاسخ دادند. این مدارس زیر نظر جامعه المصطفی ایران می­ باشند. در این مدارس دختران و پسران مسلمان با رعایت شئونات دینی در کنار هم و با هم درس می­ خوانند.

چند ساعت بعد جهت بازدید به دانشکده کاتولیک سارایوو رفتیم. با رئیس این دانشگاه گفتگو کرده و از دانشکده بازدید کردیم. دانشجویان این مرکز اکثراً لباس روحانیون مسیحی را به تن داشتند، مثل روحانیون حوزه­ های علمیه خودمان. اینها جزء شاخه فرانسیسکن ­ها بودند. لباس آنان قهوه­ای و نمادهای مخصوص (نماد سه مفهوم عدالت، فقر و اطاعت) داشتند.

نماز جمعه در مسجد جامع شهر

بعداز از دانشکده کاتولیک و نزدیک ظهر جهت شرکت در نماز جمعه به مسجد جامع رفتیم. مسجد جامع (خسروبیگ)، مسجدی است با معماری مساجد ترکیه. ساخته شده در دوره عثمانی با مناره­ های بسیار بلند و گنبدی کم عمق و چند نیم گنبد در اطراف آن. دورتادور داخل مسجد با نام پنج تن آل عبا و خلفاء مزین شده بود. امام جمعه «حافظ منصور مالکیج» بود، اما به دلیل انفجارهای اروپا توسط داعش، رئیس العلماء بوسنی «حسین افندی کازویچ» که از جمله شخصیت های برجسته کشور نیز می باشد، شرکت کرده و نماز جمعه را وی اقامه کرد. خطبه­ های نماز را به خطر افراطی­ گری و تأکید بر تقوای الهی اختصاص داد. خطبه ها به زبان بوسنیایی خوانده شد. در این مسجد هر روز یک جزء از قرآن کریم نیز به طور مستمر قرائت می ­شود.

جالب آن که مثل سنت دیرین جوامع مسلمین، در کنار این مسجد نیز یک باب مدرسه اسلامی همنام با مسجد «خسرو بیک» وجود دارد که علاوه بر دروس عمومی و مصوب کشور، معارف اسلامی نیز آموزش داده می شود.

حضور در بنیاد ملاصدرا

دیدار از بنیاد ملاصدرا برنامه بعدی همسفران بود. این مرکز سالهاست که در سارایوو به فعالیت های علمی و پژوهشی و فرهنگی مشغول است. از جمله فعالیت­های این بنیاد، تشکیل کلاس و دوره­ هایی برای افراد علاقه­مند به مطالعات اسلامی و پژوهشگران این عرصه می باشد. دوره­ هایی که بیشتر عمومی و در زمینه اخلاق، نهج البلاغه و دیگر مباحث اسلامی است. پس از شنیدن سخنان مسئولان بنیاد به سمت خانقاه یا تکیه عاشورا که متعلق به یکی از بزرگان دراویش نقشبندیه این دیار عاشق اهل بیت بود، حرکت کردیم.

در خانقاه نقشبندیه

حضور در خانقاه نقشبندیه یا تکیه عاشورا یکی از بهترین جلسات ما در سارایوو بود. دیدار با مدحت افندی چبلیچ، شیخ خانقاه نقشبندیه از شیرینترین و به یاد ماندنی ترین خاطرات این سفر بوده است. با وی به نماز مغرب ایستادیم. درب تکیه به روی هر مسلمانی باز است؛ اعم شیعه و سنی و... مهر نماز و کتب ادعیه هم به وفور. سنی و شیعه در کنار؛ هر کدام آزادانه با آداب خود، ولی در یک صفوف به نماز ایستادیم...

این مکان پر از اسامی اصحاب پیامبر و پنج تن آل عبا بود. به ویژه نمادهای بسیاری از امام علی(ع). تابلوهایی از اسم «الله» و «هو» به چشم می­ خورد. مدحت افندی مضمون تابلوها را برای دوستان توضیح داد. وی بسیار علاقه­ مند به امام خمینی و ایران بود و تبعیت از او را واجب می­ دانست و معتقد بود تبعیت از امام خمینی به معنای هدایت و بودن در مسیر صراط مستقیم است. در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان همسفر این جمله را گفت: «پیروی از امام خامنه­ ای به معنای پیروی از امام خمینی است.» وی از جمله کسانی بود که قبل از استقلال و تجزیه یوگوسلاوی سابق چند سال را در زندان کمونیستها سپری کرده، سپس در سال 1980، به تعبیر خودش با امام خمینی و آثار او آشنا شد و شیفته ایشان گردید. آقای مدحت دارای تحصیلات بالای دانشگاهی نبود، اما بسیار انسان عالم و سلیم ­النفس به نظر می­ آمد. وقتی روایت پیامبر(ص) درباره امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را نقل می­ کرد، می­ گریست و... وی به همه پرسش­های همسفران پاسخ داد. هر یک از دوستان سوالاتی را از او پرسیدند. از جمله یکی از دانشجویان از ایشان درباره امام مهدی (عج) سوال کردند که ایشان در پاسخ، بسیار زیاد ابراز علاقه به امام مهدی کرده و... وی در اتمام جلسه و پس از نماز عشاء به جلسه ذکر پرداختن که برای دوستان بسیار خوشایند بود.

با سلام
پوزش از وقفه ای که در ارائه سفرنامه بوسنی پیش آمد، در ادامه شماره های بعدی سفرنامه بوسنی تقدیم می گردد، البته خلاصه!

یکی از سیستم‌های بسیار حیاتی و مهم که در هر وسیله نقلیه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند سیستم خنک‌کننده موتوراست. این سیستم شرایطی را فراهم می‌کند تا موتور اتومبیل در دمای استاندارد تعریف شده خود کار کند و اجازه بالاتر رفتن و یا پایین‌تر آمدن دما را از دمای استاندارد تعریف شده برای آن نمی‌دهد.

همانطور که می‌دانید موتوراحتراق داخلی اتومبیل به دلیل وجود احتراق‌های پی در پی به سرعت دچار افزایش دما می‌شوند این افزایش دما باید تا مقدار معینی ادامه پیدا کند و سپس موتور در همین دما به عملکرد خود ادامه دهد.

 این دما معمولا با توجه به آلیاژ به کار رفته در ساخت بلوک بالایی و پایینی موتور و همچنین دمای مورد نیاز برای اینکه بیشتر سوخت پاشش شده به طور کامل احتراق یافته و همچنین برای جلوگیری از احتراق ناقص تعیین و تعریف می‌شود.
بنابراین آشنایی با اجزای تشکیل دهنده این سیستم و همچنین شناسایی عیوب آن و اقدام به موقع برای رفع این عیوب یکی از مهمترین نکاتی است که باید مالک هر وسیله نقلیه به خوبی با آن آشنا باشد، زیرا در صورت عدم بازدید به موقع سیستم خنک کننده و رفع مشکلات آن، به طور مستقیم در کار موتور خودرو اختلال ایجاد می‌شود که این بروز اختلال در موتور اتومبیل می‌تواند از یک افزایش دمای ناچیز تا از بین رفتن کامل موتور اتومبیل و هزینه‌های چند میلیون تومانی برای بازسازی و احیا مجدد موتور را شامل شود.
اصلی‌ترین اجزای تشکیل دهنده سیستم خنک کننده موتور اتومبیل را رادیاتور، شلنگ‌های آب، واتر پمپ (پمپ آب)، ترموستات، پروانه خنک کننده (فن برقی)، سنسور دمای آب خودرو و مجاری آب اطراف بلوک موتور تشکیل می‌دهند که هر یک از این اجزا وظایف خاص خود را دارا هستند.

رادیاتور از مجموعه‌ای از لوله‌های مارپیچی تشکیل شده که اطراف آن به وسیله پره‌های موسوم به فین به صورت عمودی و افقی پوشانده شده است.
علت وجود این صفحات افقی و عمودی  این است که با وجود این صفحات مساحت موجود برای انتقال و تبادل حرارت افزایش یافته و عملیات خنک‌سازی بهتر انجام می‌شود.

در اکثر رادیاتور‌ها یک مخزن اضافی برای کنترل میزان سطح مایع خنک کننده رادیاتور تعبیه شده است که در صورت افزایش بی‌رویه دمای موتور و بالا رفتن فشار در رادیاتور، آب اضافی به داخل این مخزن پس زده می‌شود و با کاهش سطح مایع خنک کننده داخل رادیاتور آب مورد نیاز از طریق این مخزن تامین می‌شود (پایین رفتن آب در رادیاتور مانند پیستون یک سرنگ عمل می‌کند و با ایجاد مکش کمبود آب را از طریق مخزن جبران می‌کند.)

پمپ آب همانطور که از اسمش پیداست وظیفه به جریان انداختن آب را در مجاری اطراف بلوک موتور و رادیاتور بر عهده دارد. واتر پمپ‌ها نیروی مورد نیاز خود را به کمک تسمه از میل لنگ موتور اتومبیل می‌گیرند و به وسیله پروانه‌ای با شکل هندسی خاص جریان آب را با سرعت و فشار بالا در مجاری یاد شده به حرکت در می‌‌آورند.

ترموستات

 

ترموستات نقش یک شیر اتوماتیک را بازی می‌کند که معمولا بر روی سر سیلندر موتور اتومبیل نصب می‌شود. عملکرد ترموستات بدین شکل است که تا زمانی که دمای آب به مقدار معینی نرسیده دریچه ترموستات بسته بوده و اجازه خروج آب از بلوک موتور به سمت رادیاتو را نمی‌دهد.

زمانی که دمای آب به مقدار معین رسید جیوه موجود در ترموستات منبسط شده و باعث باز شدن دریچه ترموستات و جاری شدن آب به سمت رادیاتور می‌شود و زمانی که دمای مایع خنک کننده (آب و ضد یخ) از مقدار معین پایین‌تر رفت جیوه منقبض شده و به کمک فنر موجود دریچه ترموستات بسته می شود.

پروانه خنک کننده (فن برقی)

امروزه در اکثر خودرو‌های سواری از فن‌های برقی به جای پروانه‌های مکانیکی قدیمی استفاده می‌شود. این فن‌ها در مقابل رادیاتور نصب می‌شوند و زمانی که دمای آب از مقدار معین بالاتر رفت و باز شدن ترموستات اجازه گردش آب در مدار را داد، با دمیدن هوای پر سرعت به بدنه و صفحات خنک کننده رادیاتور موجب کاهش دمای مایع خنک کننده تا میزان تعیین شده می‌شوند.

چگونگی عیب یابی سیستم خنک کننده:

 زمانی که درجه آب افزایش دمای بیش از حد موتور اتومبیل را نشان می‌دهد.
عیوب احتمالی:

1- پایین بودن سطح مایع خنک کننده: در این شرایط اولین اقدام کنترل کردن سطح مایع خنک کننده در مخزن مخصوصی است که در کنار رادیاتور تعبیه شده، توجه داشته باشید که در هنگام گرم بودن موتور از باز کردن درب رادیاتور خودداری کنید. این مشکل می‌تواند با سوراخ بودن رادیاتور یا شلنگ‌ها و یا خرابی درب رادیاتور ایجاد شود. (گام اول)

2-خرابی فن‌ها: ممکن است فن‌های خنک کننده به هر دلیلی از جمله قطعی در سیم یا بروز مشکل در سیم پیچ‌های آنها روشن نمی‌شوند یا به اندازه کافی دور نمی‌گیرند. (گام دوم)

3-خرابی ترموستات: ممکن است ترموستات اتومبیل پس از مدت طولانی کارکرد ضعیف شده و همانند روز اول توانایی باز و بسته کردن مسیر آب را نداشته باشد در این صورت با بسته ماندن و باز نشدن به موقع مانع گردش آب و فرآیند خنک سازی می‌شود. (گام سوم)

4-خرابی فشنگی (سنسور دمای آب): خرابی و یا ایجاد قطعی در سنسور دمای آب یا فشنگی می‌تواند فرمان صحیح و لازم را برای فن‌ها صادر نکرده و در نتیجه باعث افزایش بی‌رویه دمای مایع خنک کننده شود. (گام چهارم)

5-عملکرد ضعیف واتر پمپ‌: واتر پمپ‌ها بعد از مدتی کارکرد ممکن است عملکرد اولیه خود را از دست بدهند علاوه بر این شل بودن یا خرابی تسمه نیز می‌تواند باعث عدم چرخش کافی پروانه واتر پمپ شده و سبب بروز مشکل در گردش صحیح آب شود. (گام پنجم)

6-خرابی فشنگی مربوط به آمپر آب: در برخی موارد خرابی فشنگی مربوط به آمپر دمای آب می‌تواند اطلاعات غلط را در اختیار راننده قرار دهد، ولی در عمل افزایش دمایی مشاهده نشود. (گام ششم)

7-ضعیف بودن اتصال بدنه: در قسمت‌های مختلف بدنه تمامی خودرو‌ها اتصالاتی بنام اتصال بدنه تعبیه شده که این اتصالات به قطب منفی باتری خودرو متصل هستند. در بسیاری از موارد مشاهده شده ایجاد رسوب و سولفات در این اتصالات موجب ضعیف شدن آنها می‌شود و یکی از مشکلاتی که ضعیف شدن این اتصالات ایجاد می‌کنند ایجاد خطا در دمای آب مایع خنک کننده یا اختلال در کار فن‌هاست. (گام هفتم)

8-خرابی موتور اتومبیل: خرابی واشر سرسیلندر اتومبیل یا تاب برداشتن سرسیلندر می‌تواند باعث ورود آب به داخل سیلندر‌ها شود که این آب ورودی در پروسه احتراق بخار می‌شود و از طریق اگزوز خودرو خارج می‌گردد. بنابراین مهم‌ترین نشانه بروز این مشکل ورود بخار آب و رطوبت قابل احساس توسط دست انسان در گاز خروجی از اگزوز است

کمی شوخی با مجلسیان! از سایت عصر ایران

دیدار از موستار و دیگر شهرهای همجوار

پنج شنبه 28 آبان به سمت شهر «موستار» و بندر «نئوم» و چند شهر کوچک دیگر حرکت کردیم. قبل از موستار روستای «شونیا» و شهر «کنیتس» بسیار جلب توجه می کرد. همچنین شهر «یابلانیتسا» که صبحانه را در آن جا خوردیم. در شهر کوچک و زیبای «یابلانیتسا» پل فلزی معروف جنگ دوم جهانی (پل پیروزی) و توپ و لوکوموتیو آلمانی ها به یادگار نگه داری می شوند. پلی در وسط شهر که در جنگ جهانی به دستور ژنرال تیتو منهدم شد تا آلمانها نتوانند وارد شهر شوند و این موجب پیروزی و حفظ یوگسلاوی گردید.

دو عکس ذیل از پل و قطار

 حفظ یادها و یادمانها و آثارِ از خودگذشتگی و شجاعت و... یک ملت، برای نسلهای بعدی امر پسندیده ای است. یک نوع حفظ تاریخ است. بیشتر کشورهای جهان این کار را انجام می دهند، اما بعید می دانم در دیگر کشورها یک گروه و طیفی این آثار معنوی و مادی ملی را مصادره به مطلوب کنند! از آن ابزاری بسازند برای رسیدن به اهداف سیاسی و حفظ شوکت و قدرت خویش، در بوسنی هم اینگونه بود. یعنی وقتی از شجاعتها و ایثار دوران جنگ صحبت می کردند، یک نگاه فرا گروهی و قومیتی داشتند؛ ارتش و نیروهای مردمی و رزمندگان را متعلق به قومیت و دین خاصی نمی دانستند. آیا در ایران هم اینگونه است؟!

بگذریم! به طرف بندر «نئوم» رفتیم. تنها ساحل کشور بوسنی که بیشتر از حدود 20 کیلومتر نیست. دریایی با مناظر زیبا که اکثراً ساکنان آن کروات بودند. جایی که دریای آدریاتیک با جزایر خود خودنمایی می کند. ساحلی بسیار تمییز و زیبا و خلوت، تنها منطقه ای که بوسنی به دریای آزاد راه دارد.

دو عکس از بندر نئوم

در آنجا حفظ تمییزی و پاکی ساحل برای ساکنین و جهانگردان یک فرهنگ بود. به قدری آب دریا تمیز بود که می شد آب آن را نوشید. چون هوا پاییزی بود و کمی سرد، از خیر شنا کردن گذشتیم، ولی پایی به آب زدیم.

بعد از ساعتی استراحت، به سمت شهر بلاگای حرکت کردیم تا از خانقاه دراویش نقشبندیه که در کنار رودخانه بسیار پر آب و زیبایی قرار داشت دیدن کنیم. جایی که به نوعی مرکز استقرار دراویش است. اطراف آن پر از تاکستان انگور و دیگر میو ­ها در جوار چشمه ای عظیم که خود به تنهایی رودخانه شهر را شکل داده و از زیر کوه بیرون آمده و فوران می کند همراه با آبشاری بزرگ و دیوار مرگ (دیوار صخره به قدری بلند و پر شیب بود که اگر می خواستی بلندای آن را ببینی، سر را به قدری باید بالا می بردی که ممکن بود از پشت سر بیفتی) و تکیه دراویش در قلب این طبیعت واقع شده است.

این تکیه دراویش واقعاً دیدنی و فضای عرفانی داشت. بسیار نورانی و با صفا بود و اسم ائمه شیعه و بزرگان  اقطاب صوفیه در تابلویی نوشته شده بود. در خانقاه اتاق هایی برای ذکر و وضوخانه قرار داشت و وقتی از مستخدم آن در باره جلسه دراویش پرسیدم، وی گفت که هر شب بعد از نماز مغرب و عشا دارای جلسه ذکر هستند که ما متاسفانه به جهت نداشتن وقت نتوانستیم در جلسه آنان حضور داشته باشیم. نماز ظهر و عصر را همانجا خواندیم.

فرشهای دست بافت تکیه، مرا یاد فرشهای دست بافت عشایر خودمان در ایران انداخت. چه ارتباطی است نمی دانم. ولی اگر ریشه یابی شود قطعاً یک ارتباطی باید باشد. اصلاً خود این که تکایا و خانقاه های متصوفه و دراویش در دل طبیعت و کنار آبشارها و چشمه ها ساخته شده، جای تأمل دارد. با اینکه دل کندن بسی سخت بود، اما پس از ساعتی ناگزیر به سمت شهر موستار حرکت کردیم.

این شهر تاریخی و دارای آثار باستانی است. به ویژه پل قدیمی که حلقه اتصال دو بخش شهر بوده است. در این شهر عسل، گیاهان داروئی و لبنیات مثل سایر شهرها به وفور یافت می شود، با طعمی کاملاً طبیعی و قیمتی مناسب؛ بیشترین و بهترین مشتریهای عسل و لبنیات آن اعراب حوزه خلیج فارس هستند که خریداری کرده و با خود می برند.

رودخانه، این شهر را به دو بخش شرقی (مسلمان نشین) و غربی (کروات نشین) تقسم کرده است. مساجد آن سابقه دیرینه دارد. اگر ترکیب جمعیت را بهم نمی زدند، حدود 80 درصد آن مثل قبل از جنگ، باید مسلمان می بودند. موستار محله تاریخی ای به نام «بوچی تل» دارد با برجی بلند و مسلط بر اطراف؛ شبیه ماسوله و از زمان عثمانیها مانده است. ورودیهای آن سنگ فرش و باستانی است. صنایع دستی به وفور دیده می شود. گفته می شود در سال 6 میلیون توریست از آثار باستانی و مناظر طبیعی آن دیدن می کنند. مسجدها، باغهای شهر، زمین سنگفرش آن، برج های سنگی، رودخانه قشنگ و معماریهای دوران عثمانی و محل شیرجه در اوج پل، بخشی از دیدنیهای این محل به حساب می آید. همچنین دیدار از محل یادبود شهید نواب (یکی از برادران شهید ایرانی در جنگ بوسنی) را هم فراموش نکردیم.

شهر موستار دارای دانشگاه و... هم بود. بازار شهر پر از سنگ فرش و قلوه سنگ، بسیار سنتی و زیبا که قدم زدن در آنجا برای ما بسیار دلنشین بود. مغازه ها سنتی و پر از وسایل دستی...

از ویژگی های مردم بوسنی این بود که بر خلاف مردم ایران پیچیده و چند لایه نیستند. بسیار ساده رفتار می کنند، به طوری که با چند روز ارتباط داشتن با آنها به راحتی می توان شخصیت و رفتار آنان را تشخیص داد. این امر بسیار نقطه مهمی در شخصیت مردم بوسنی است و به نظرم از آنان چهره ای معصوم و پاک به تصویر می کشد. بعد از دیدن شهر و خرید کردن به سمت شهر «کوئینیت» و سارایوو حرکت کردیم و در مسیر در یک رستوران غذا خوردیم. موقع صرف شام یکی از بزرگترین خوانندگان مسلمان بوسنی را دیدیم که دوستان با او عکس گرفتند و با او احوال پرسی کوتاهی داشتیم. در شهر کوئینیت در پل سنتی دوره عثمانی آن توقف کوتاهی کردیم. این پل متعلق به دوره عثمانی و بسیار زیبا و قدیمی بود که در وسط این پل محرابی قرار داشت که برای نماز خواندن پل بان ساخته شده بود و دارای بافت قدیمی بود و دوستان در آنجا عکس هایی یادگاری انداختند.

خواننده مسلمان بوسنی

گزارشی از سفر به کشور بوسنی؛ اورشلیم اروپا(5)

باز هم دیدار از سارایو

روز چهارشنبه 27 آبان، در سارایوو به منطقه «کواچی»، آرامگاه شهدای این شهر و محل دفن و موزه علی عزت بگوویچ رفتیم؛ محل نگهداری و نمایش وسایل شخصی او که در دروازه قدیمی شهر سارایوو قرار داشت. عزت بگوویچ نخستین رئیس جمهور بوسنی پس از آزادی و استقلال این کشور بود که شخصیت ایشان بسیار محبوب و مورد علاقه مسلمانان بوسنی است. پس از دیدار از این موزه و موزه جنگ که در کنار آن قرار داشت، بر سر قبر ایشان حاضر شده و ضمن ادای احترام، فاتحه ای نیز قرائت کردیم.

"

علی عزت در رشته حقوق درس خوانده بود. دو دختر و یک پسر دارد که پسرش «باقر» هم اکنون رئیس جمهور بوسنی است. در این موزه بسیاری از وسایل شخصی او نگهداری می شود؛ به همراه عکسهای متعدد خانوادگی و بخش هایی از وصیت او که بر دیوارهای راهرو اتصالی به موزه بعدی نصب شده دیده می شود. موزه بعدی که متصل به این موزه است، موزه آثار جنگی است. از تیر و فشنگ و اسلحه تا ابزارها و وسایل یادگاری رزمندگان و شهدای جنگ. همچنین اولین پرچم کشور بوسنی از سال 1540 باقی مانده در آن نگهداری می شود. در جلوی موزه آمفی تئاتری است که در فضای باز ساخته شده و قابلیت اجرای برنامه های گسترده را در آن فضای مطبوع دارد.

 "

ویژگی خاص این موزه، معماری سنتی ساختمان آن بود که جذابیت خاصی داشت. همچنین تصاویر دیدارهای علی عزت با سران کشورهای دیگر که خود گویای تاریخ سیاسی بوسنی و مقام و منزلت این رئیس جمهور مسلمان یک کشور اروپایی بود. از ایران فقط دو سه عکس بود که در دیوار موزه جلوه گری می کرد و باعث افتخار هر ایرانی می شد، به ویژه با جملاتی که ذیل آن درج شده بود؛ تصاویری از رئیس جمهور دوره اصلاحات، جناب آقای سید محمد خاتمی.

از ویژگی دیگر این محل سادگی بسیار زیاد محل دفن «علی عزت» بود! بیرون از محوطه موزه و در کنار شهدای بوسنی، زیر یک چهار تاقی، در محله ای متوسط.

"

پس از بازدید از این محل به سمت تونل معروف دوران جنگ سارایوو که در کنار فرودگاه این شهر قرار داشت، حرکت کردیم. از این تونل که به طول هشت صد متر است و در زمان محاصره سارایوو توسط صرب­ها، تنها راه ارتباطی با جهان بوده، دیدن کردیم. تونلی که از آنجا غذا، دارو و صلاح وارد شهر می شد، لذا از آن به تونل «امید و زندگی» یاد می کنند و خاطرات زیادی را برای مردم تداعی می کند. یکی از فرماندهان جنگ که در زمان ساخت این تونل حضور داشت، برای ما توضیحاتی در این باره داد و ویژگی ها و کیفیت ساخته شدن آن را شرح داد. به نظر او اگر این تونل حفر نمی شد ارتباط رزمندگان در دو طرف شهر از هم قطع می شد و دیگر امکان مقاومت نبود. این تونل هم با نظر پارتیزانهای ایرانی حفر شد و 4 ماه طول کشید. با وجود همین تونل بود که حصر شهر شکسته شد. وی معتقد بود که در زمان جنگ بوسنی با صربها، ایران بدون چشم داشت، به ما کمک می کرد و به ما سلاح داد و بر خلاف روسیه که از صربها حمایت می کرد، ایران از مسلمانان حمایت می کرد. در جنگ بوسنی، ایران و آمریکا در یک جبهه و در صدد دفاع از مسلمانان بوسنی بودند، اما روسها بر عکس، حامی صربها بودند و ضربه های زیادی به مسلمانان بوسنی زد.

"

پس از بازدید از این تونل به منطقه «بوتمیر» رفتیم. روستایی در بالای شهر. در مسجد «حازم افندی» و به امامت ایشان اقامه جماعت کردیم. وی که تحصیل کرده قاهره بود، توضیحات مبسوط و خوبی از شرایط کشور بوسنی و نقش و تأثیر انقلاب ایران و امام خمینی در جهان دادند. بعد از نماز ظهر به سرچشمه رودخانه بوسنی که در پارک جنگلی بسیار بزرگی بود، رفتیم؛ مناظر فوق­العاده طبیعی و سحرانگیز و عرفانی داشت. این روز را با رفتن به یکی از فروشگاهای سارایوو به پایان رساندیم.