شیخ شومبول!

در جوامع استبداد زده و حکومت های دیکتاتور منش، مردم برای ابراز مخالفت های سیاسی و اجتماعی و اعتراضات مدنی، دست به ابتکارات جالبی زده و از روش ها و منش های خاصی استفاده می کنند. ابراز تنفر و انزجار نسبت به کار و عملی یا نظر و عقیده ای  نشانه های خاص خود را پیدا می کند. چراکه ابراز و اظهار آن به طور طبیعی عواقب و نتایج سنگینی در پی خواهد داشت.

لذا با کنایه و ایما و اشاره سخن گفتن کم کم باب شده و مخالفت و تنفر در لفافه و در قالب طنز، لطیفه (جُک) و شعر و... ظهور می کند. در اصل مردم اعتراض و ندای فرو خورده ی خویش را اینگونه بروز می دهند. هنگامی که:

چرخ چو لاله به دل در خفقان رفته صعب          دهر چو نرگس به چشم در یرقان مانده زار.

علاوه بر آن، یکی دیگر از راه های اظهار تنفر و انزجار، نسبت دادن صفات معنادار و القاب کش دار و زشت و نام گذاری های مضحک و خنده دار نسبت به عوامل و دست اندرکاران حکومت است. به ویژه بین مردم عوام جامعه. از آن جمله هست حکایت امروز!

در بعضی کتب آورده اند در دوره ی پهلوی دوم، شیخی بود درباری، از عمله و عکره و مجیز گوی دربار محمدرضا پهلوی! در مراسمات رسمی و غیر رسمی دربار شرکت کرده و آسمان و ریسمان بافته و بر دشمنان سایه ی خدا (شاه) و... تاخته و آبروی نداشته ی خود را به حراج گذاشته و می گفت آنچه را که نباید می گفت و تعریف و تمجید می نمود آن کس را که لیاقتش نبود.

سال ها سپری شد. تا اینکه محمدرضا شاه، صاحب ولیعهدی شد و جهت نشان و اعلام مسلمانی خویش، مراسم رسمی «ختنه سوران» ولیعهد را در کاخ صاحبقرانیه با حضور دریاریان و لشگریان و... از جمله این شیخ دربار برگزار می کند. جلسه با دعای مخصوص شیخ همراه می شود و...

از آن به بعد مردم خوش ذوق کوچه و بازار و عوام ایران لقب «شیخ شمول» را برازنده ی آن شیخ درباری دانسته و این لقب دهان به دهان می چرخد و...

نتیجه آن که؛

ـ اگر در جامعه ای ناهنجاری های این چنینی بروز نماید، و جُک و لطیفه از هر نوعش رواج پیدا کند، به ویژه از نوع سیاسی آن، این یکی از نشانه های فضای استبداد و دیکتاتوری است.

ـ مردم، ولو بی سواد و عوام، دوستدار آزادی و مخالف فضای بسته و استبدادند.

ـ مردم، چه دیندار و غیر دیندارش، دوست دارند نهاد روحانیت که متولی دین و ایمان مردم و ... هستند، مجیزگویی و چاپلوسی هیچ حکومت و دستگاه دولتی و... نباشند.