فراز و فرود

سالن انتظار فرودگاه مهرآباد مملو از طلاب و روحانیانی است که همگی آن­ها با یک پرواز عازم عربستان هستند. یک هواپیمای پر از روحانی و طلبه هم دیدن دارد و صحنه ای است که کمتر دیده می­شود. وقار و متانت، چهره ها و حرکات خاص طلبه ها برای مهمانداران هواپیما بسیار جالب است. ذکر صلوات گروهی طلاب در تمام طول پرواز، فضای معنوی دل انگیزی را پدید آورده بود. پرواز با تأخیر اندکی صورت گرفت، و رفتار و پذیرایی بی نقص مهمان داران هما نیز عالی بود. پس از حدود دو ساعت و نیم، اعلام شد که به مقصد نزدیک شده ایم. فرود هواپیما اگرچه به نرمی و آرامی صورت گرفت، اما برای من که کنار پنجره نشسته بودم و نزدیک شدن لحظه به لحظه هواپیما به سطح باند فرودگاه را می دیدم، لحظات دلهره آوری بود.

باز شدن درب هواپیما، گرمای شرجی جده در میانه تابستان را به رخ می­کشید. با یک نگاه ابتدایی می شد ثمره ثروت سرشار نفتی را برای عرب های این سرزمین مشاهده کرد. هنگامی که وارد سالن فرودگاه شدیم، خنکای دلچسبی پوست صورتمان را نوازش می کرد. در آن جدال سخت میان طبیعت گرمازده و مدرنیته وارداتی، مأموران فرودگاه با ادب و دقت، مدارک ما را کنترل می کردند تا بالاخره مهر ورود بر صفحه گذرنامه فرود آمد.

در مسیر جده تا مدینه آن چه با اتوبوس قابل مشاهده است بیابان است و خاک و دشت های بی حاصل. گویا اعماق این سرزمین برای دست یابی به نفت، بیش از سطح آن کاویده شده است. آبادی های اندکی که در مسیر دیده می شد همگی تازه و مدرن، اما خالی از سبزه و گیاه بوده و زیبایی عاریتی آن به کمک صنعت و تکنولوژی بی روح پدید آمده است. جالب است که جدیدترین و گران ترین خودروها در این اتوبان بزرگ و خلوت به آرامی می تاختند؛ شاید محدودیت سرعت در این کشور کمی سخت گیرانه باشد؛ و شاید هم بی توجهی به قوانین و محدودیت های رانندگی برای ما در ایران عادی شده است.

رانندگان اتوبوس های کاروان ما، با آن جثه های کوچک و ریزنقش خود، مانند بسیاری از نیروهای خدماتی در عربستان، جزء اتباع جنوب شرق آسیا هستند، که در استخدام شرکت های بزرگ عربستان قرار دارند. در ابتدا فکر می کردم که بیشتر اتباع عربستان در سایه ثروت سرشار نفت، از تصدی چنین مشاغلی بی نیاز هستند، اما به تدریج مشخص می شد که بیشترین سهم این ثروت خدادادی در انحصار هفت هزار شاهزاده سعودی است و سایر طبقات جامعه عربستان اوضاع و احوال دیگری دارند. بکارگیری اتباع هند و پاکستان و ... هم به دلیل ارزان بودن آن هاست.